دوره‎های فرعی

در راستای تحقق ماموریت 10 ساله دانشگاه در جهت تربیت انسان‌های خلاق، متخصص و كارآفرین برای پاسخگوی به نیازهای جامعه و ترویج علم نافع در سطح ملی و بین‌المللی، کالج دانشگاه فردوسی مشهد با تصویب هیات رئیسه محترم دانشگاه و به عنوان اولین دانشگاه جامع کشور، اقدام به برگزاری دوره‌های فرعی آموزشی ویژه دانشجویان دوره كارشناسی می نماید. به طور خلاصه دوره‌های فرعی دوره‌هایی هستند که دانشجویان مستعد سال دوم به بعد دوره کارشناسی، با شرایط ویژه مثل کسب حداقل معدل مناسب، می‌توانند در آنها شرکت کنند و با گذراندن 21 تا 25 واحد درسی از دروس تخصصی یکی دیگر از رشته‌های کارشناسی دایر در دانشگاه با رشته و تخصصی دیگری که مورد علاقه‌شان است آشنایی پیدا کنند. این دوره برای دانشجویان امکان تحصیل و کسب مهارت بیشتری را فراهم می‌نمایند. اکثر دانشگاه‌های معتبر جهان، به دانشجویان اجازه می‌دهند تا دروس تخصصی یک رشته دیگر را به عنوان دوره فرعی (Minor) و به صورت همزمان با رشته اصلی (Major) مطالعه نمایند.
البته ارائه همه رشته‌های کارشناسی، به عنوان دوره فرعی، نیاز به بسیج بخش وسیعی از تجهیزات و منابع دانشگاه دارد، که در وضعیت فعلی امکانپذیر نمی‌باشد. لذا در ابتدا رشته‌هایی که بر مبنای برآورد انجام شده، با استقبال بیشتری روبرو خواهند شد، در نوبت ارائه قرار داده خواهند شد.

اهداف دوره های فرعی
•  آشنایی دانشجویان دوره كارشناسی با مباحث تخصصی یكی دیگر از دوره‌های كارشناسی در حال ارائه در دانشگاه
•  افزایش مهارت‎های تخصصی، علمی و فرهنگی دانشجویان
•  افزایش توان كارآفرینی فارغ‌التحصیلان
•  افزایش احتمال جذب فارغ‌التحصیلان در بازار كار
•  كمك به تحقق هدف والای دانشگاه در برنامه بلندمدت 10 ساله آن (یعنی تربیت انسان‎های متعهد، خلاق، متخصص، پژوهشگر و كار آفرین ...، و ترویج علم نافع ...)
•  کسب دانش و تخصص در رشته مورد علاقه دانشجو، (برخی از دانشجویان به دلیل محدودیتهای حاکم در سیستم فعلی پذیرش دانشجو، در رشته‌ای به جزء رشته مورد علاقه خود مشغول به تحصیل هستند. همچنین برخی دیگر، همزمان با تحصیل مشغول به کار هستند، و زمینه تخصصی کار آن‎ها با رشته تحصیلی آنها تناسب ندارد.)
•  ادامه تحصیل در یک رشته دیگر، (در این صورت می‌توانند با مطالعه آن رشته به عنوان رشته فرعی، احتمال موفقیت خود در آزمون دوره کارشناسی ارشد یا دکتری رشته مورد نظر را فراهم نمایند.)
•  بسط و توسعه آموخته‌های علمی و فرهنگی در راستای اعتلای توانایی‎های شخصی
•  کسب مهارت و تخصص در رشته‌هایی که مکمل رشته اصلی هستند. (مثلاٌ مطالعه یکی از زبانهای خارجی به عنوان رشته فرعی در کنار تحصیل در رشته مدیریت بازرگانی، یا مطالعه فلسفه به عنوان رشته فرعی در کنار رشته فیزیک یا ریاضی)
•  استفاده بهینه از منابع و ظرفیت‎های موجود و افزایش درآمدهای اختصاصی دانشگاه.

شیوه‎های اجرا
 •  برگزاری دوره: كلاس هر درس در محل دانشكده مربوطه و همراه با دانشجویان آن درس (محصل در رشته اصلی) برگزار خواهد شد.
•  طول دوره: حداكثر 6 نیمسال تحصیلی (هر نیمسال 3 تا 6 واحد درسی) - طول دوره مجاز برای اتمام دوره رسمی برای این دسته از دانشجویان یك نیمسال بیشتر خواهد بود.

مدارک اعطایی
گواهی دوره‌های فرعی، بر مبنای تعداد واحدهای گذرانده شده به همراه تاییدیه صورت ریز نمرات، از سوی کالج دانشگاه صادر خواهد شد.

گسترش علم و فناوری در جهان پویای کنونی مستلزم فراهم نمودن شیوه‌های متنوع فراگیری علم و دانش در جوامع انسانی است. برنامه‌های چشم انداز توسعه جمهوری اسلامی ایران و به دنبال آن سیاست‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گسترش عرصه آموزش‌های عالی در کشور، نیازمند تطبیق پذیری دانشگاه‌های کشور با تغییرات نوین جهانی در زمینه‌های جدید آموزشی است و این مهم جز با بازنگری در ساختار و یا ایجاد عرصه‌‌های جدید آموزشی در پیکره دانشگاه‌ها محقق نخواهد شد.
آموزش‌ عالی دانشگاهی در بسیاری از کشورها به دو بخش "آموزش‌ عالی رسمی" و "آموزش‌ عالی آزاد" تقسیم می‌شود كه بخش آموزش‌ عالی رسمی به آموزش‌های آكادمیك، بلندمدت و پایه‌ای و بخش آموزش‌ عالی آزاد به آموزش‌های كاربردی، كوتاه‌مدت و با تأثیر‌گذاری بیشتر در رفع مشكلات جامعه، سازمان‌ها، نهادها و صنایع می‌پردازد. مهم‌ترین ویژگی آموزش‌های عالی آزاد، انعطاف‌پذیری و امكان طراحی دوره‌های آموزشی متناسب با نیاز مخاطبین است.
دانشگاه فردوسی مشهد به منظور تأمین نیازهای آموزشی ِكاربردیِ جامعه كه متناسب با پیشرفت‌های به روز علم و فناوری است، اقدام به استقرار مجموعه‌ای نظام‌مند تحت عنوان كالج دانشگاه به عنوان اولین كالج دانشگاهی كشور نموده ‌است كه متولی اصلی برگزاری آموزش های عالی آزاد در دانشگاه فردوسی می باشد.
اصلی‌ترین مأموریت این مجموعه، نظارت بر برگزاری آموزش های عالی آزاد در قالب دوره ها، سمینار ها و کارگاه ‌های حرفه‌ای، پیشرفته و تخصصی است كه یا از سوی دانشکده ها، پژوهشکده ها و واحدهای دانشگاه طراحی و ارائه می‌شوند و یا اینكه به سفارش و درخواست سازمان‌ مورد نظر (دولتی یا خصوصی) و متناسب با نیاز آن‌ها می‌توانند تنظیم و برگزار گردند. به عبارت دیگر این عرصه از فعالیت‌های دانشگاه فردوسی مشهد که با نظارت کالج انجام می شود، تنها عرصه‌ای از کسب آموزش عالی در کشور است که نه تنها به دور از موانعی نظیر کنکور دسترسی همگان را به کسب دانش و علوم دانشگاهی سهل و آسان می‌نماید، بلکه بدون تقید به سرفصل‌های مصوب دروس دانشگاهی، می‌تواند برنامه‌های درسی متناسب با نیاز مخاطبان را به عنوان آموزش عالی دانشگاهی برای آنان تنظیم و ارائه نماید.
 امید اینکه این حرکت نوین دانشگاه فردوسی مشهد همچون گذشته بتواند منشأ خیر و تحول در سطح جامعه بوده و در ارتقاء و به روز رسانی دانش علمی این منطقه از کشور مؤثر باشد.

تاریخچه
 «دوره‎‎های دانشگاهی در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، تصمیم به انتخاب نام «کالج دانشگاه فردوسی مشهد» برای این مجموعه گرفته شد. بر این اساس فعالیت کالج دانشگاه تا سال 1386 به سه حوزه «آموزش ‎های عالی رسمی»، «آموزش ‎های عالی آزاد» و «خدمات آموزشی مورد درخواست جامعه» تقسیم می‎شد که پس از ساماندهی دوره‎ های نوبت دوم و ایجاد نظام پرداخت الکترونیکی برای دانشجویان این دوره ‎ها، ضرورت وجود تشکیلات مدیریتی دوره‎ های نوبت دوم در دانشگاه از بین رفت و لذا با تبدیل دوره‎ های نوبت دومِ کالج به یک واحد خدمات مالی و انتقال آن به اداره کل امور آموزشی دانشگاه، عملاً حوزه "آموزش‎ های عالی رسمی" از فعالیت ‎های کالج حذف گردید. ‎های شبانه و کوتاه مدت» دانشگاه تا سال 1382 عمدتأ به اداره دوره ‎های شبانه و بعضأ به صورت موردی به برگزاری دوره ‎های کوتاه مدت می‎ پرداخته است. از سال 1382 و در پی اجرای برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و بازنگری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در برنامه‎ ها، سیاست ‎ها و اهداف بخش آموزش‎ های عالی، دانشگاه فردوسی مشهد نیز تصمیم به ساماندهی و گسترش دوره‎ های شبانه به مقاطع بالاتر (به ویژه به خاطر تغییر ماهوی ایجاد شده در این دوره ها و تبدیل آن‎ها به نوبت دوم) از یک سو و همچنین توسعه سازمان یافته دوره‎ های کوتاه مدت از سوی دیگر گرفت. از این رو با توجه به شرح وظایف و مأموریت‎ های جدید تعیین شده، نام این مجموعه به «مرکز آموزش ‎های حرفه ‎ای، تخصصی و امور دوره ‎های نوبت دوم(شبانه)» تغییر یافت که در ابتدای سال 1384 نیز با مطالعه و مقایسه تطبیقی ساختار و شرح وظایف کالج

 وظایف
مأموریت کالج دانشگاه از سال 1386 تاکنون به دو بخش زیر تقسیم می‎شود:
مأموریت اصلی: مدیریت، برنامه ریزی و برگزاری آموزش‎ های عالی آزاد.
 مأموریت فرعی: مدیریت، برنامه ریزی و انجام خدمات آموزشی مورد درخواست بخش ‎های کاربردی جامعه.

ساختار سازمانی
کالج دانشگاه یک حوزه ستادی دانشگاه فردوسی مشهد است که از یک سو از طریق ایجاد دفاتر آموزش های عالی آزاد در دانشکده ها، پژوهشکده ها و واحدهای تابعه دانشگاه به مدیریت، برنامه ریزی و هدایت کلان آموزش های عالی آزاد می پردازد و از سوی دیگر و با هدف زمینه سازی و حمایت از ظرفیت های بین رشته ای دانشگاه، خود به طور مستقیم به امر اجرای برخی از آموزش های عالی آزاد که عمدتاً ماهیت بین واحدی و بین دانشکده ای دارند، می پردازد.

سیستم آموزش
ترم‎ های آموزشی کالج منطبق بر ترم‎ های آموزشی دانشگاه است و آموزش ‎های عالی آزاد ارائه شده در قالب سمینار (ارایه اجمالی مطالب تخصصی بدون انجام کار عملی)، کارگاه (ارایه فشرده مبحثی تخصصی همراه با انجام کار عملی) و دوره ‎های آموزشی می‎باشد.

  روسای کالج دانشگاه از آغاز تاکنون

آموزش‏‎های عالی آزاد

آموزش عالی آزاد، آموزشی غیررسمی و بالاتر از سطح متوسطه است که در قالب آموزش‎های تخصصی و کاربردی کوتاه مدت و میان مدت اجرا می شود.
رسالت آموزش‌های عالی آزاد، برنامه‎ریزی درسی و اجرای دوره‎هایی است که مورد نیاز بخش‎های گوناگون جامعه نظیر سازمان‎ها، نهادها و صنایع اعم از دولتی و خصوصی و همچنین آموزش‎های مورد نیاز کلیه شهروندان و آحاد جامعه است. به عبارت دیگر عرصه آموزش‎های عالی آزاد، تنها عرصه‎ای از کسب آموزش‎های عالی در کشور است که نه تنها به دور از موانعی نظیر کنکور دسترسی همگان را به کسب علوم و دانش دانشگاهی سهل و آسان می‎نماید بلکه بدون تقید به سرفصل‎های مصوب دروس دانشگاهی، می‎تواند سرفصل‎هایی متناسب با نیاز مخاطبان را به عنوان آموزش عالی دانشگاهی برای آنان تنظیم و ارائه نماید.

اهداف آموزش‎های عالی آزاد

آموزش‎های عالی آزاد به منظور تامین اهداف زیر برگزار می‌شود:
•  کمک به ارتقای سطح دانش و فرهنگ جامعه
•  ایجاد زمینه مناسب برای افزایش دسترسی به آموزش عالی
•  تعمیم و توسعه آموزش عالی کاربردی و تخصصی
•  کاهش تقاضای اجتماعی برای ورود به آموزش عالی رسمی
•  ارایه آموزش‎های مداوم برای دانش آموختگان دانشگاه‎ها و موسسات آموزش عالی.
 
ویژگی‎های آموزش‎های عالی آزاد

ویژگی‎های منحصر به فرد آموزش عالی آزاد در کشور عبارتند از:
• وجود زیرساخت‎های مناسب قانونی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به منظور گسترش این گونه آموزش‎ها
• عدم الزام به شرکت در آزمون ورودی برای داوطلبان
• انعطاف پذیری سرفصل و عناوین آموزش‎ها
• امکان ارایه مباحث کاربردی و آزمایشگاهی متناسب با نیازهای متغیر و به روز جامعه
• امکان ارایه آموزش‎های تکمیلی دانشگاهی در قالب دوره‎های با مدت زمانی متفاوت مانند دوره‎های میان مدت، دوره‎های کوتاه مدت، سمینارها و کارگاه‎های آموزشی
• امکان بهره‎گیری از نیروهای خبره و مستعد خارج از بدنه علمی دانشگاه که دارای صلاحیت تدریس در عرصه آموزش عالی آزاد باشند
• امکان پیاده‎سازی دوره‎های آموزشی مشابه نمونه‎های خارجی و یا بر اساس استانداردهای بین المللی.
 
انواع آموزش‎های عالی آزاد

آموزش عالی آزاد شامل موارد زیر است :
• آموزش‎های حرفه‌ای و تخصصی مورد نیاز سازمان‎ها، نهادها و صنایع
• بازآموزی و آموزش‎های تکمیلی برای دانش آموختگان
• آموزش‎های تکمیلی برای دانشجویان
• آموزش‎های ضمن خدمت مدیران و کارکنان سازمان‎های دولتی و غیردولتی
• آموزش‎های تخصصی مورد نیاز بازار کار و جامعه
• آموزش‎های عمومی شهر و شهروند
 
شیوه‎های اجرای آموزش‎های عالی آزاد

آموزش‌های عالی آزاد به سه شیوه می‎تواند برگزار گردد:
• سمینار ( ارایه مختصر و گذرای یک یا چند موضوع تخصصی در یک زمینه مرتبط علمی به منظور آشنایی مخاطبین با مباحث مربوطه. ارایه سمینار عمدتاً بدون انجام کار عملی است.)
• کارگاه ( ارایه فشرده و در عین حال عمیق مبحثی تخصصی، با تاکید بر انجام بحث و تبادل نظر در زمینه مطروحه به منظور یادگیری مخاطبین نسبت به موضوع ارایه شده. ارایه کارگاه عمدتاً همراه با انجام کار عملی است.)
• دوره ( ارایه مبسوط یک یا چند درس در یک زمینه علمی مشخص. ارایه دوره می‎تواند همراه یا بدون انجام کار عملی باشد. )
دوره خود به سه دسته زیر تقسیم می‎شود:
          -       کوتاه مدت (کمتر از 50 ساعت)
          -       میان مدت (بین 50 تا 200 ساعت)
          -       بلند مدت (بیش از 200 ساعت).

مدارک اعطایی به دانش آموختگان

• گواهینامه پایان دوره آموزش عالی آزاد
• گواهی شرکت در سمینار یا کارگاه.